Nuffield Universal

Dodano dnia: 10/06/2019

W 1946 roku wiceprezes brytyjskiej spółki motoryzacyjnej Morris Motors Ltd, Miles Thomas ogłosił  decyzję o utworzeniu odrębnego działu rolniczego. Jego zadaniem miała być produkcja ciągników rolniczych. Jako miejsce wytwarzania wybrano dawną fabrykę Wolseley’a w Birmingham. Dla odróżnienia od innych asortymentów Morris Motors Ltd, wyroby z tej wytwórni, miały wychodzić pod marką Nuffield.

Pierwszy ciągnik rolniczy o nazwie Nuffield Universal M4, został zaprojektowany przez H. Merita. Warto wspomnieć, że ten konstruktor wcześniej pracował dla Davida Browna. Przed przejściem do Nuffielda zaangażowany był w projekt ciągnika David Brown 50D.
Traktory Nuffield typu M4 zostały wyposażano w czterocylindrowe silniki ETC o zapłonie iskrowym i mocy 42KM. Pochodziły one od ciężarówki Morrisa. Zaprojektowano również przeznaczoną do prac rzędowych, trzykołową odmianę o symbolu M3.

Premiera Nuffielda M4 miała miejsce w grudniu 1948 roku na wystawie w Smithfield. Po krótkim czasie silnik Morrisa, uzupełniono wydajniejszą jednostką wysokoprężną Perkins P4 o mocy 48KM. Egzemplarze Nuffielda napędzane tym silnikiem otrzymywały oznaczenie DM4. W 1952 roku nieoczekiwanie  Nuffield został sprzedany spółce British Motor Corporation (BMC). Nowy właściciel zastąpił w 1954 roku silnik Perkinsa własną jednostką. Dla odróżnienia ciągników z tym silnikiem od poprzednio produkowanych, cyfra cztery znalazła się przed oznaczeniem literowym. W zawiązku z czym w katalogach pełna nazwa ciągnika brzmiała Nuffield 4DM.

Dziś najbardziej poszukiwane są oczywiście pierwsze Nuffieldy Universal M4 z iskrowym silnikiem o mocy 42KM.

Dość późno, bo dopiero w 1956 roku można było za dopłatą, zamówić do Nuffielda trzypunktowy podnośnik hydrauliczny. W następnym roku inżynierowie Nuffielda, wycisnęli z jednostki dodatkowych kilka koni mechanicznych. Dzięki temu ich czterocylindrowy silnik teraz dysponował mocą 53KM. Ciągnik otrzymał kolejne oznaczenie Universal 4. Warto wspomnieć, że równolegle zbudowano 3 cylindrową odmianę tego silnika (BMC). Osiągała ona moc 37 KM. Po połączeniu ze skrzynią biegów Nuffielda 4DM, powstał traktor, którego nazwano Universal 3. Na rynku brytyjskim, miał on konkurować z wyrobami MF-35 i Fordson Dexta.

Nuffield 4 DM z wysokoprężnym silnikiem BMC, w połowie lat pięćdziesiątych XX w był flagową maszyną tej marki. W 1961 rok po przez rozwiercenie średnicy cylindrów z 95 do 100mm, udało się inżynierom Nuffield podkręcić jeszcze moc silnika do 60KM.

W 1961 roku w celu dalszego zwiększania parametrów 3 i 4 cylindrowych silników Nuffielda, powiększono ich średnicę cylindrów. Teraz moc czterocylindrowej jednostki wzrosła do 60 KM. Dla porównana 3 cylindrowa uzyskała wówczas 42 KM. Wraz z oznaczenie ciągnika zostało przemianowane na Nuffield 4 /60 (w przypadku 3 cylindrowego modelu na 3/42). Trzeba podkreślić, że w owym czasie był to najmocniejszy w brytyjski ciągnik rolniczy.

Na uwagę zasługuje położenie konsoli ze wskaźnikami i włącznikami. Zlokalizowano ją bowiem pod zbiornikiem paliwa. Projektanci doszli do wniosku, że jest to bardziej ergonomiczne. Kolumna kierownicy jest nieco przesunięta na prawo.

W kolejnym roku zapadła decyzja o przeniesieniu wytwórni traktorów Nuffield do Bathgate w Szkocji. Do 1964 roku stosowano jedyny typ pięcio-przekładniowej skrzyni biegów. W latach sześćdziesiątych XX wieku, pod względem liczby przełożeń, Nuffield na tle konkurencji wypadał już niezbyt korzystnie. Dlatego jeszcze w 1963 roku przygotowano przekładnię połączoną z przekładnią przyśpieszającą.

W odmianie z silnikiem iskrowym, termometr wystawał na środku maski ciągnika.

Ciągniki z nowym typem skrzyni oznaczono 10/60 (w przyp. 3 cylindrowego10/42) i były one produkowane do 1967 roku. Wówczas nastąpiło przejęcie fabryki Nuffielda przez przedsiębiorstwo Leyland Motor Co. Nowy zarząd od razu zwrócił uwagę, że tak naprawdę konstrukcja ciągników ma już ponad 20 lat, zaś prace rozwojowe spółka BMC z braku środków, od pewnego czasu niewiele posunęła do przodu.

Nuffield M4 z 1950 roku osiągał na zaczepie moc 35KM. Natomiast model 4/60 z 1961 uzyskał podczas testów 49,8KM. Pod pełnym obciążeniem jego największe zużycie paliwa dochodziło do 13,6l na godzinę zegarową.

Pod zarządem Leylanda konieczność błyskawicznego wprowadzenia zmian, spowodowała, że zmiany konstrukcji ciągnika, przynajmniej mechaniczne, przeprowadzono tylko połowicznie. Przed wszystkim pojawiła się nowa stylistyka maski, która zrywała z nawiązującym do lat pięćdziesiątych image. Moc czterocylindrowego silnika dzięki dopracowaniu układu zasilającego zwiększono o 5 KM. W związku z czym nowy model ciągnika otrzymał oznaczenie 4/65.

Nuffield 4/65, w stosunku do modelu 10/60 wyposażony został w ulepszony typ podnośnika, dodatkową pompę hydrauliczną i zmieniony układ kierowania. Ale pod nową maską, wciąż kryła się stara konstrukcja.

Układ przeniesienia napędu pozostał ten sam. Natomiast trzypunktowy podnośnik, wyposażono w regulację dociążającą oraz osobną pompę hydrauliczną. Od 1969 roku nazwę Nuffield zastąpiono marką Leyland Tractor, zmieniając malowanie ciągników na niebieskie. Ostatecznie produkcję modelu 4/65 zaniechano w 1972 roku. Jednak na tym nie koniec, gdyż niektóre podzespoły, takie jak 10 biegowa skrzynia i tylny most, żyły dalej w nowym ciągniku Leyland 255, aż do 1976 roku.

Rafał Mazur

Wybrane dane techniczne 4-cylindrowych ciągników Nuffield Universal i późniejszych modernizacji: