Zetor 25 – część II

Dodano dnia: 16/06/2006

Część pierwszą znajdziesz tutaj

Nowa seria ciągników wprowadzonych do produkcji w 1949 roku składała się z trzech odmian oznaczonych:

„25K„ był to ciągnik wyposażony w podnośnik hydrauliczny do narzędzi, międzyrzędową przednią oś , skrzynię biegów z prędkościami do prac uprawowych i wysokimi kołami międzyrzędowymi 9,00-36. Oznaczenie „K ” wynika z czeskiego słowa „kultivační” czyli uprawowy. Na tabliczce znamionowej ciągnika przed numerem fabrycznym umieszczano liczbę 225 . Np : 225-16221

Wizualnie 25K można było rozpoznać po wysokich i wąskich kołach tylnych a prześwit w najniższym punkcie pod tylnym mostem wynosił 50cm . Dało się zauważyć , że ciągnik ten był wysoki i wąski . Z tego też powodu nazywano go potocznie „bocianem”. Niezła zwrotność ciągnika przy jednoczesnym zastosowaniu narzędzi zawieszanych umożliwiała uprawę niewielkich powierzchni pól.

Badania polowe dowodziły , że Zetor 25K pracując z narzędziami zawieszanymi w takich samych warunkach zużywa o blisko 10% mniej paliwa niż Zetor 25 bez podnośnika.

Kolejną wersją był ciągnik „25A” wyposażony podobnie jak model 25 K w podnośnik hydrauliczny i międzyrzędową przednią osi, różnica polegała natomiast na zastosowaniu szerokich i niższych tylnych kół 11,25- 24 przeznaczonych do typowych prac uniwersalnych i do orki.

Ciągnik Zetor 25K z roku 1952

Ciągnik Zetor 25A, model z roku 1952 na kołach tylnych z oponami o
rozmiarze 11.25 x 24

Przed numerem seryjnym tych ciągników na tabliczce znamionowej umieszczano numer 125 np.125-17320. Oznaczenie ” A” wynikało z czeskiego słowa „agregační”.

Trzecią odmianą był Zetor 25 T (lub 25 N) – wersja pośrednia między modelem pierwotnym typ „25” a modelem typ „25 A” . Można powiedzieć, że był to model „25” wyposażony w rozrusznik elektryczny oraz przystosowany do montażu podnośnika hydraulicznego narzędzi. Do Polski dostarczano ten ciągnik bez podnośników , na życzenie użytkownika kompletny podnośnik wysyłano oddzielnie do montażu. Akumulator podobnie jak w modelu :”25 K” oraz „25A” umieszczono w skrzyni pod siedzeniem. Początkowo stosowano do tych ciągników niskie osie przednie takie jak w modelu 25 z czasem zastąpiono całym przodem z 25 A.

Przekrój ciągnika Zetor 25

Zestaw wskaźników kontrolnych ciągników Zetor 25 K i 25A składał się z deski rozdzielczej tłoczonej z blachy , gdzie dominowały na lewym i prawym brzegu niewielkie zegary dostarczane przez czeską wytwórnię PAL. Był to termometr odległościowy (bimetaliczny), wskazujący temperaturę wody chłodzącej w przewodzie gumowym łączącym głowicę z górną częścią chłodnicy (było to bardzo ważne gdyż głowice Zetora 25 pękały przy przegrzaniu lub niedoborze wody) , oraz manometr wskazujący ciśnienie oleju w atmosferach , zdarzały się też wersje z zieloną lampką – baroskopem sygnalizującym ciśnienie oleju. Rurka doprowadzająca olej do czujnika w manometrze wychodziła z filtra szeregowego.

W roku 1956 w naszym rolnictwie pracowało 16 000 sztuk tych ciągników , a ogółem do 1959 sprowadzono na rynek Polski prawie 23 tyś wszystkich odmian ciągników Zetor 25. Łączna produkcja w Brnie w latach 1946-1961 zamknęła się liczbą :158 570 szt. Właściwie ciągnik od początku podlegał stałym modernizacjom , w tym czasie weszło kilka tysięcy zmian konstrukcyjnych , silniki i skrzynie biegów modeli z roku 1947 i 1957 różnią się od siebie a niektóre części po prostu nie pasują – świadczy o tym też bardzo rozbudowany katalog części.

Do najcięższych prac dostarczano specjalne obręcze stalowe

W Polsce w roku 1960 ciągniki Zetor stanowiły dość znaczną 37% część naszego parku maszynowego czyli około 23 000 szt. Przy czym trwałość poszczególnych mechanizmów sprawiała, że jeszcze przez kolejnych dziesięć lat był to jeden z najpopularniejszych traktorów.

Ówczesna propaganda z lat czterdziestych i pięćdziesiątych podawała, że przodujący traktorzyści w PGR Opole przepracowali na ciągniku Zetor 25 bez remontu kapitalnego 7718 godzin, a w PGR Połczyn Zdrój 7517 godzin. Faktem natomiast było to, że norma rocznej pracy dla ciągnika z pierwszej serii wynosiła 421 godzin co przeliczano na 170 zaoranych hektarów, a naprawę główną należało przeprowadzić po 880 godzinach.

Zetor 25K z wielorakiem pielęgnacyjnym 5 rzędowym – około 1957r.

Do naszych czasów przetrwała stosunkowo duża liczba Zetorów serii 25 zwłaszcza te egzemplarze, które po okresie użytkowania w państwowym sektorze trafiły w ręce rolników indywidualnych.

Warto też przytoczyć fakty z lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych , kiedy to istniał zakaz odsprzedaży wyeksploatowanego sprzętu dla sektora rolnictwa indywidualnego. Wiele jeszcze sprawnych ciągników zostało po prostu skasowanych .

Ciągniki serii Zetor 25 zostały zastąpione w latach sześćdziesiątych nowocześniejszą rodziną traktorów serii UR1 czyli Zetor 2011, 3011 major i 4011.

Rafał Mazur